|
http://www.spinellis.gr/pubs/trade/1993-Winmag/fastwin1/html/win1.html This is an HTML rendering of a working paper draft that led to a publication. The publication should always be cited in preference to this draft using the following reference:
|
Ένα ιδιαίτερο συστατικό του προγραμματισμού στο περιβάλλον Windows είναι η δυνατότητα υλοποίησης εφαρμογών multimedia,. Ο προγραμματισμός εφαρμογών multimedia παρουσιάζει πολύ ενδιαφέρον, αλλά και αρκετές ιδαιτερότητες. Σε αυτή τη σειρά των άρθρων θα ορίσουμε τι είναι μια εφαρμογή multimedia και θα εξετάσουμε τους τρόπους υλοποίησης τέτοιων εφαρμογών καθώς και τα συγκεκριμένα προβλήματα που παρουσιάζονται. Επιπλέον θα εξετάσουμε πως μπορούν να υλοποιηθούν βασικά στοιχεία εφαρμογών multimedia όπως η ένθεση κινούμενης εικόνας, ο έλεγχος εξωτερικών περιφερειακών συσκευών, η μετατροπή και συμπίεση σταθερών πλάνων, και η αποθήκευση και αναπαραγωγή κινούμενης εικόνας. Η παρουσίαση χρησιμοποιεί ως παράδειγμα την κάρτα ένθεσης Screen Machine, αλλά οι τεχνικές είναι εφαρμόσιμες και σε άλλες ανάλογες συσκευές.
Στην ενότητα αυτή θα προσπαθήσουμε να οριοθετήσουμε το θέμα μα;. Συγκεκριμένα θα ορίσουμε τι είναι μια εφαρμογή multimedia, σε τι περιβάλλον μπορεί να υλοποιηθεί και θα αναφέρουμε τα ειδικά προβλήματα που παρουσιάζουν αυτές οι εφαρμογές σε σύγκριση με άλλες `κλασικές' εφαρμογές του χώρου της πληροφορικής.
Ο όρος multimedia έχει τόσους ορισμούς όσοι είναι και οι άνθρωποι που τον χρησιμοποιούν. Η ECMA ορίζει ως multimedia μία δομή στην οποία συνυπάρχουν διάφοροι τύποι περιεχομένου, όπως κείμενο, γραφικά, ψηφιοποιημένη φωνή, ηχογραφήσεις, κινούμενα σχέδια, κομμάτια από ταινίες κλπ. Ως εφαρμογή multimedia, ορίζουμε ένα σύστημα πληροφορικής που αξιοποιεί ένα ή περισσότερα από τα στοιχεία, σε συνδυασμό συνήθως με ειδικές συσκευές αναπαραγωγής τους όπως δίσκοι laser και video.
Οι εφαρμογές multimedia συνήθως υλοποιούνται σε περιβάλλον που βασίζεται σε γραφική επικοινωνία με το χρήστη, όπως το περιβάλλον του Macintosh, τα Microsoft Windows, το NeXTdimension και το X-Window system. Δεν λείπουν όμως και περιπτώσεις όπου εξειδικευμένες ενσωματωμένες εφαρμογές αναπτύσσονται ανεξάρτητα από το γραφικό περιβάλλον, αναλαμβάνοντας όλο το φάσμα της επικοινωνίας με το χρήστη. Κλασικά παραδείγματα τέτοιων εφαρμογών είναι τα προϊόντα CD-I (Compact Disk Interactive) και τα οπτικά τηλέφωνα που εμφανίστηκαν φέτος στην καταναλωτική αγορά.
Σχήμα
1: Εφαρμογή
multimedia (ψηφιακός
δέκτης τηλεόρασης).
Τα ειδικά προβλήματα υλοποίησης εφαρμογών multimedia πηγάζουν από τη συνθετότητα των εφαρμογών και των υποστηριζομένων συσκευών, αλλά και από τις υψηλές απαιτήσεις που έχει ο τελικός χρήστης από τις εφαρμογές αυτές. Συγκεκριμένα:
Πρέπει να ελεγχθούν και να συντονιστούν πολλές διαφορετικές συσκευές που μέχρι σήμερα δεν υποστηρίζονται από το λειτουργικό σύστημα.
Οι ποσότητες των δεδομένων που απαιτούνται από τις εφαρμογές πολυμέσων είναι τάξεις μεγέθους ανώτερες από αυτές που απαιτούνται από τις κλασικές εφαρμογές. Έτσι αυξάνονται οι απαιτήσεις σε μνήμη τόσο κεντρική, όσο και περιφερειακή, με τα ανάλογα προβλήματα διαχείρισής της.
Ταυτόχρονα με την αύξηση του όγκου των δεδομένων, υπάρχει η απαίτηση από το χρήστη για τη γρήγορη μεταγωγή και επεξεργασία τους - συνήθως σε πραγματικό χρόνο - γεγονός που οδηγεί στην υιοθέτηση ειδικών περιφερειακών υποστήριξης (π.χ. ψηφιακών επεξεργαστών σήματος), και προηγμένων τεχνικών ελέγχου των περιφερειακών.
| AVI | Audio Video Interleaved |
| CD-I | Compact Disk Interactive |
| DDE | Dynamic Data Exchange |
| DLL | Dynamic Link Library |
| DVI | Digital Video Interactive |
| EPS | Encapsulated Postscript |
| GIF | Graphics Interchange Format |
| JPEG | Joint Photographic Expert Goup |
| MCI | Media Control Interface |
| MPEG | Motion Picture Expert Group |
| PLV | Production Level Video |
| RIFF | Resource Interchange File Format |
| RTV | Real Time Video |
| SDK | Software Development Kit |
| TIFF | Tagged Interchange File Format |
| TPU | Turbo Pascal Unit |
Πίνακας 1: Στη σειρά των άρθρων θα χρησιμοποιήσουμε αρκετά αρχικά όρων από το χώρο των εφαρμογών multimedia. Η επεξήγησή τους υπάρχει μέσα στο κείμενο στο σημείο της πρώτης αναφοράς. Ο πίνακας αυτός περιέχει μιά σύνοψη των αρχικών που χρησιμοποιούνται. Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στο λεξικό όρων multimedia που υπάρχει στο τέλος του άρθρου.
Η ένθεση κινούμενης εικόνας (live video overlay) συχνά συνιστά βασικό στοιχείο εφαρμογών multimedia. Αποτελεί βασικό εργαλείο εφαρμογών εκπαίδευσης ή παρουσίασης διότι ενδυναμώνει τις στατικές δισδιάστες εικόνες παρέχοντας τη διάσταση του χρόνου. Τα δεδομένα που συμβολίζουν ψηφιακά την κινούμενη εικόνα είναι πολλά σε όγκο. Γι' αυτό το λόγο η συνήθης πρακτική είναι αυτά να προέρχονται από ένα σύστημα αναλογικής φύλαξης και αναπαραγωγής εικόνας που χρησιμοποιεί μέσα όπως οι κασέτες video και οι οπτικοί laser δίσκοι. Το ενδιαφέρον του καταναλωτικού κοινού για τέτοιες και άλλες συσκευές έχει χαμηλώσει το κόστος τους και των παρελκομένων τους (camcoders, video visualisers) και έτσι αποτελούν ένα ρεαλιστικό μέσο αποθήκευσης κινούμενης εικόνας για εφαρμογές multimedia.
Την ένθεση του αναλογικού σήματος video που προέρχεται από τις συσκευές αυτές μέσα στην εικόνα που δημιουργείται από τον υπολογιστή, αναλαμβάνει συνήθως ένα ειδικό περιφερειακό, η συσκευή ένθεσης (overlay). Η χρησιμοποιούμενη διάταξη είναι αυτή τους σχήματος 1. Στις επόμενες ενότητες θα περιγράψουμε την κάρτα ένθεσης Screen Machine, τις βασικές της δυνατότητες και τον τρόπο χρήσης τους.
Σχήμα 2: Λειτουργία της κάρτας ένθεσης
Η κάρτα Screen Machine κατασκευάζεται στο Μόναχο της Γερμανίας από την εταιρεία Fast Electronic GmbH και παρέχει τη δυνατότητα ένθεσης κινούμενης εικόνας video από τρείς διαφορετικές πηγές σε οποιοδήποτε μέρος της οθόνης του υπολογιστή και με οποιοδήποτε μέγεθος. Παράλληλα επιτρέπει την ψηφιοποίηση στιγμιοτύπων της εικόνας καθώς και αναπαραγωγή τους με ανάλυση 21 εκατομυρίων χρωμάτων. Η κάρτα μπορεί να συνδεθεί σε υπολογιστές συμβατούς με τον IBM AT καθώς και τον Apple Macintosh. Μαζί με την κάρτα περιλαμβάνεται λογισμικό που επιτρέπει την ένθεση εικόνας, την αποθήκευση σταθερών πλάνων με τη μορφή ψηφιακών φιλμ, καθώς και την επεξεργασία τους.
Σχήμα
3: Παράδειγμα
λειτουργίας
του λογισμικού
που συνοδεύει
την κάρτα ένθεσης.
Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορεί κανείς να ελέγξει την κάρτα ένθεσης. Οι βασικές λειτουργίες που μπορούν να ελεγχθούν είναι οι εξής:
Σε ένα σύστημα μπορούν να είναι εγκατεστημένες μέχρι και τρείς κάρτες Screen Machine. Υπάρχουν συναρτήσεις που ορίζουν την εκάστοτε ενεργή κάρτα και αναλαμβάνουν το διαχωρισμό των καρτών ανάμεσα σε πολλαπλές εφαρμογές για περιβάλλοντα πολυεπεξεργασίας.
Κατά την πρώτη χρήση της Screen Machine μπορεί να χρειαστεί να ρυθμιστούν παράμετροι, όπως ο οριζόντιος και κάθετος συγχρονισμός της κάρτας με το σήμα video και η σχετική κλίμακα της οριζόντιας διάστασης. Μια ομάδα συναρτήσεων επιτρέπει τον ορισμό και την προσπέλαση αυτών των παραμέτρων, καθώς και την αποθήκευσή τους σε αρχείο αρχικοποίησης.
Η ένθεση της ζωντανής εικόνας επιτυγχάνεται αφού καθοριστούν παράμετροι όπως η θέση της εικόνας και το μέγεθός της. Άλλες συναρτήσεις επιτρέπουν την προσπέλαση των παραμέτρων αυτών.
Εκτός από την ένθεση ενός τετράγωνου πλαισίου κινούμενης εικόνας στην οθόνη του υπολογιστή, η Screen Machine επιτρέπει την επιλογή των τμημάτων που θα είναι ορατά με βάση ένα προκαθορισμένο διαφανές χρώμα (color keying). Ετσι για παράδειγμα, μπορούμε να ορίσουμε ότι σε όσα μέρη της οθόνης υπάρχει το γαλάζιο χρώμα θα είναι ορατό το σήμα video. Είναι προφανές, ότι με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να σχεδιάσουμε γραφικά αντικείμενα πάνω από την εικόνα video, αρκεί αυτά να έχουν οποιοδήποτε χρώμα εκτός από το χρώμα το οποίο έχουμε ορίσει ως διαφανές, γεμίζοντας προηγουμένως την οθόνη με το διαφανές χρώμα. Οι βιβλιοθήκες συναρτήσεων της Screen Machine παρέχουν τη δυνατότητα του προγραμματισμού αυτής της δυνατότητας.
Ένας άλλος τρόπος ελέγχου του τμήματος της εικόνας που εμφανίζεται είναι ο καθορισμός ψαλιδισμένων τμημάτων (clipping regions). Αυτά μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να επιτρέψουν σε ένα παράθυρο που περιέχει ζωντανή εικόνα να συμπεριφέρεται σαν οποιοδήποτε άλλο αντικείμενο ενός παραθυρικού περιβάλλοντος.
Μιά άλλη ομάδα συναρτήσεων επιτρέπει τον ορισμό και τον έλεγχο, της λαμπρότητας, του κορεσμού των χρωμάτων, των συνιστωσών του κόκκινου, πράσινου και μπλέ, καθώς και τον ορισμό κινούμενης ή σταθερής εικόνας.
Η κατάλληλη επεξεργασία του αναλογικού σήματος video πριν από την ψηφιοποίησή του μπορεί να επιδράσει σημαντικά στην ποιότητα του τελικού αποτελέσματος. Οι συναρτήσεις που επηρεάζουν το αναλογικό τμήμα της επεξεργασίας ελέγχουν ένα ημιπερατό φίλτρο, ένα φίλτρο θορύβου, και ένα φίλτρο εξομάλυνσης, τη λειτουγία για έγχρωμη η ασπρόμαυρη εικόνα, τη θέση των χρωμάτων στο πρότυπο NTSC, και τη λειτουργία ενός διορθωτή χρονισμού για πηγές των οποίων ο χρονισμός δεν είναι ακριβής λ.χ. συσκευές video.
Οι εφαρμογές multimedia μπορούν να γίνουν πιο ενδιαφέρουσες με τη χρήση ειδικών εφέ. Για την Screen Machine υπάρχουν συναρτήσεις που επιτρέπουν τον καθορισμό βαθμιαίας εξασθενήσεως του σήματος video (fading), καθώς και την οριζόντια η κάθετη σάρωση κατά βαθμίδες του (wiping). Επιπλέον η τετράγωνη εικόνα μπορεί να μετατραπεί σε σφαιρική και να μετακινηθεί στην οθόνη σε πραγματικό χρόνο.
Στο επόμενο άρθρο θα ασχοληθούμε με τον προγραμματισμό των συσκευών multimedia στο περιβάλλον Windows και τους βασικούς τρόπυς ελέγχου τους. Θα εξετάσουμε πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τις βιβλιοθήκες DLL και τους οδηγούς MCI. Μείνετε μαζί μας!
